کاستیک سودا

توضیحات

هیدروکسید سدیم (Sodium hydroxide) یا سود سوز آور کاربردهای صنعتی مختلفی دارد و در تولید خمیر کاغذ و کاغذ، آلومینیوم، مواد پتروشیمی، پارچه، صابون، مواد شوینده، مواد شیمیایی، ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد.

سود پرک ماده ای جامد سفید رنگ، فاقد بو و به شکل پولک های سفید رنگ است که به راحتی رطوبت هوا را جذب می کند و دچار چسبندگی می شود.

ویژگیهای فیزیکی و شیمایی سود پرک

سود پرک یک باز قوی و بسیار واکنشگر است که دمای ذوب آن ۱۳۹۰ درجه سانتی گراد است. این ماده به شدت جاذب رطوبت است و با رطوبت موجود در هوا واکنش می دهد بنابراین باید در نگهداری آن دقت کرد.

سود سوزآور یا کاستیک سودا در آب، اتانول و متانول به خوبی حل می شود و یک ماده بسیار خورنده برای ترکیبات آلی و غیر آلی است.این ماده با یک واکنش گرمازا در آب حل شده و خاصیت خورندگی آن به حالت محلول بیشتر می شود.

روش تولید سود پرک چگونه است؟

الکترولیز محلول سدیم کلرید

فرایند اصلی تولید سود سوز آور، الکترولیز محلول‌ های سدیم کلرید در انواع ظروف الکترولیتی است. به عنوان مثال در فرایند پیل جیوه کاستنر- کلنر که به دلیل سمیت جیوه منسوخ شده است جریانی از جیوه به عنوان کاتد استفاده می ‌شود و ملغمه سدیم بدست آمده و پس از ترکیب با آب سود پرک را ایجاد می کند.

پیل دیافراگم فرایند معروف دیگری برای تولید این ترکیب شیمیایی است که در آن الکترولیت از آند به کاتد حرکت می‌ کند و سدیم هیدروکسید، گاز کلر و هیدروژن تولید می ‌شود.

فرایند سودا- آهک

یک فرایند قدیمی‌ تر برای تولید سدیم هیدروکسید فرایند سودا – آهک است که در آن سودا اَش (کلسیم هیدروکسید) در واکنش با سدیم کربنات به کاستیک سودا تبدیل می ‌شود.

کاربرد سود پرک در چه مواردی است؟

سدیم هیدروکسید یک باز قوی است که برای تولید نمک های سدیم، پاک کننده ها، تنظیم pH و تیتراسیون، سنتزهای ارگانیک و حتی در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

سود سوزآور به دلیل خاصیت رنگ بری کاربرد گسترده ای در صنعت کاغذ سازی و نساجی دارد. استفاده از سود پرک به عنوان یک ماده اساسی برای تولید آلومینیوم از سنگ معدن آن نیز نمونه دیگری از موارد کاربرد سودپرک است.

سود پرک در صنایع غذایی برای شستن یا پوست کندن میوه ها و سبزیجات، آماده سازی قهوه و شکلات، تولید رنگ کارامل، تولید نوشیدنی های بدون الکل، سفت کردن بستنی و تولید نودل چینی مورد استفاده قرار می گیرد.

کاستیک سودا همچنین به دلیل خاصیت قلیایی شدید برای تصفیه آب و افزایش PH آب مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای افزایش PH این است که خاصیت خورندگی آن کاهش یافته و درصد فلزاتی سمی و سنگین مانند قلع و مس را در آب کاهش می دهد.

علاوه بر این قدرت چربی بری سدیم هیدروکسید باعث شده که بطور گسترده ای برای تولید شوینده ها مورد استفاده قرار بگیرد و بیشترین کاربرد آن در صنعت تولید صابون است. شایان ذکر است که قدرت پاک کننده این ماده در آب گرم افزایش می یابد.

سود کاستیک همچنین در تولید سلول های سوختی و تولید رزین های اپوکسی (Epoxy resins) که در توربین ها بادی مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده می شود. یکی دیگر از کاربردهای این ترکیب تولید سدیم متیلات در فرآیند تولید بیواتانول و بیودیزل است بنابراین ماده در صنایع تولید سوخت نیز استفاده می شود.

عوارض و خطرات کار با سود پرک

سدیم هیدروکسید می‌ تواند به راحتی با پروتئین‌ ها و چربی‌ ها در بافت‌ های زنده ترکیب شود سوختگی ‌های شیمیایی ایجاد کند و ممکن است در تماس با چشم باعث ایجاد کوری دائمی شود.

بنابراین، هنگام استفاده از این ترکیب یا محلول‌های آن، همیشه باید از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش‌های لاستیکی، لباس ایمنی و حفاظت چشم استفاده شود. در صورت تماس این ماده با پوست یا چشم ها محل را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آب فراوان شستشو دهید.

این ماده شیمیایی در صورت بلع می تواند باعث آسیب جدی ‌شود و مری و رگ‌ های خونی را می ‌سوزاند و می‌ تواند منجر به خونریزی منجر به مرگ شود.

توجه داشته باشید که انحلال در آب سدیم هیدروکسید بسیار گرمازاست و گرمای حاصل می ‌تواند باعث سوختگی یا آتش گرفتن مواد اشتعال زا شود.

مضرات سود پرک

سود پرک مضرات بسیار زیادی برای سلامتی دارد. این ترکیب شیمیایی در واقع برای انسان ها خطرناک در نظر گرفته می شود. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت این ماده، می تواند باعث ناراحتی در دستگاه تنفسی فوقانی و زخم های مجرای بینی شود. مقادیر زیاد آن نیز می تواند منجر به آسیب طولانی مدت ریه شود.

سود پرک به دلیل داشتن خاصیت قلیایی بسیار قوی در صورت تماس با پوست، بلعیدن یا استنشاق آمی تواند به شما آسیب های بسیار جدی برساند. خوردن یا نوشیدن این ماده شیمیایی به صورت پودر یا محلول باعث سوختگی شدید و استفراغ فوری، حالت تهوع، اسهال یا درد در قفسه سینه، معده و همچنین مشکلات بلع می شود. آسیب به دهان، گلو و معده فوری است.

اثرات مضر سود پرک به عوامل مختلفی از جمله غلظت آن و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد. تماس با غلظت های بسیار بالای سود پرگ می تواند باعث سوختگی شدید چشم ها، پوست، دستگاه گوارش یا ریه ها شود و در نتیجه باعث آسیب دائمی یا مرگ می شود. تماس طولانی یا مکرر این ماده شیمیایی با پوست نیز، ممکن است باعث درماتیت شود.

سود پرک کاربرد

سود پرک، یک نوع سود سوزآور به شکل پولک است. این ماده شیمیایی کاربرد های گسترده ای در صنایع دارد. برخی از این کاربردها عبارتند از:

از این ماده شیمیایی در تولید الکل، پنبه سازی، تولید چرم و همچنین در صنعت نساجی برای رنگ کردن نایلون و پلی استر استفاده می شوند.

این ترکیب با تبخیر سود سوزآور مایع ساخته می شود و در صنعت معدن به عنوان عامل شناورسازی برای سنگ های معدنی مختلف مانند بوکسیت و در تجارت فرآوری سرامیک استفاده می شوند.

از این ماده شیمیایی اغلب در استخراج طلای جذب شده بر روی کربن فعال استفاده می شود.از سود پرک همچنین در ساخت نمک های سدیم و در تصفیه آب نیز استفاده می شود.

کاربردهای دیگر سود پرک عبارتند از:

صنعت خمیر و کاغذ

صنایع رنگرزی و دارویی

پردازش آلومینیوم

تولید صابون و مواد شوینده

صنعت نفت

تولید پلاستیک